Hạt tiêu hay hồ tiêu, một loại gia vị được dùng phổ biến trong bữa ăn hàng ngày cùng như những bài thuốc điều trị bệnh. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể biết được những tác dụng thực sự của hồ tiêu cùng những chú ý trong thời gian sử dụng. Các thông tin chi tiết về loại hạt này sẽ được trình bày đầy đủ ở bài viết dưới đây.
Đặc điểm và phân loại hạt tiêu
Hạt tiêu là gia vị rất được ưa chuộng bởi có vị cay thơm nhưng không nồng như ớt, màu đen, da nhăn, giúp thêm hương vị đặc biệt cho món ăn. Không những thế, đã có rất nhiều các bài thuốc dân gian giúp trừ hàn, trị lạnh hoặc đau bụng ra đời có thành phần là hồ tiêu cực kỳ hiệu quả.
Tiêu là giống cây thân leo với tuổi thọ vài năm, mọc cuốn trên thân của cây khác hoặc một số các trụ được dựng sẵn. Lá tiêu có hình dạng tương tự lá trầu không nhưng thon dài hơn, quả có hình cầu rất nhỏ với 20 – 30 quả 1 chùm. Mỗi quả tiêu lại có một hạt bên trong và quả được thu hoạch khi đã già hoặc chùm quả ngả vàng, đem phơi hoặc sấy cho vỏ nhăn lại.
Hiện nay, hạt tiêu đang được trồng, chế biến và phân phối với 2 loại phổ biến, gồm có:
- Tiêu đen: Là loại tiêu nguyên vỏ và chuyển đen sau khi sấy khô, mùi thơm hơn tiêu trắng nhưng không cay bằng, được phân phối và sử dụng nhiều nhất.
- Tiêu trắng: Là tiêu sọ, được loại bỏ lớp vỏ bên ngoài, chỉ còn hạt, có màu trắng ngà hoặc xám và vị cay nồng.
- Tiêu đỏ: Là loại tiêu được chế biến với vỏ đỏ qua phương pháp đặc biệt, xuất khẩu ra nước ngoài với giá thành cực cao.
Thu hoạch và chế biến hạt tiêu
Hồ tiêu được thu hoạch 1 lần vào mỗi tháng 2 – 3 mỗi năm. Muốn có được tiêu đen, quả tiêu cần được hái vào thời điểm chùm quả ngả đỏ hoặc vàng. Khi quả còn xanh sẽ còn non và chưa có sọ nên rất giòn, khi phơi dễ gây vỡ vụn. Do đó, thu hoạch hạt tiêu đúng lúc sẽ thu được quả ngả đen và có vỏ nhăn đúng tiêu chuẩn.
Đối với hồ tiêu trắng, quả tiêu cần được thu hoạch lúc quả đã thật chín rồi bỏ hết vỏ. Tiêu sau khi sấy hoặc phơi sẽ có màu trắng ngà hoặc xám, ít nhăn và ít thơm hơn nhưng vị cay nồng hơn.
Một dòng hồ tiêu hiếm hơn, ít gặp hơn chính là tiêu đỏ, là loại hạt tiêu đã chín cây hoặc được thu hoạch khi đã rất già, ủ chín rồi được chế biến theo một phương pháp đặc biệt để có thể giữ lại được màu đỏ của vỏ. Hồ tiêu đỏ sau khi hoàn thành sấy, phơi sẽ có màu đỏ thẫm hơi ngả đen, sản xuất nhiều tại Bà Rịa – Vũng Tàu và có giá trị xuất khẩu cao gấn 3 – 4 lần so với tiêu đen.
Tác dụng của hạt tiêu đối với sức khỏe
Trong thành phần của hồ tiêu có chứa nhiều chất cực kỳ có lợi cho sức khỏe của người người như tinh dầu, chất béo, Vitamin C, Alkaloid,… Do đó, tác dụng của hạt tiêu đối với sức khỏe rất nhiều nếu biết sử dụng đúng cách, cụ thể:
- Đối với hệ tiêu hoá: Hồ tiêu có chứa chất kích thích cảm giác thèm ăn nên giúp bạn giảm cảm giác chán ăn, ăn ngon miệng hơn, kích thích dạ dày tiêu hoá nhằm hạn chế tình trạng ăn không tiêu hoặc khó chịu ở dạ dày.
- Kháng khuẩn: Hạt tiêu được xem là một loại hạt với chất kháng chuẩn cao giúp giảm tình trạng nhiễm trùng đường hô hấp hoặc những vấn đề về răng lợi,…
- Đối với hệ thần kinh: Tiêu là gia vị giúp cải thiện tâm trạng một cách hiệu quả, đồng thời giảm căng thẳng và mệt mỏi do có một chất giúp cơ thể tăng sinh Serotonin trong hồ tiêu.
- Giảm cân: Có thể nhiều người không để ý tới tác dụng này bởi chỉ coi tiêu là một gia vị cho bữa ăn nhưng các chất bên trong vỏ hạt tiêu lại có thể loại bỏ được calo dư thừa và tăng bài tiết nước, mồ hôi dư thừa.
- Điều trị các chứng ho, cảm: Theo y học cổ truyền, hồ tiêu có vị cay nhưng không nồng nên mang lại tác dụng điều trị tiêu chảy, chứng đau bụng, lạnh tay chân, ho lạnh hoặc nôn ói,…
Ăn nhiều hạt tiêu sẽ thế nào?
Hạt tiêu là loại gia vị được sử dụng vô cùng phổ biến và sẽ mang lại tác dụng điều trị bệnh cực tốt cho sức khỏe nếu dùng với liều lượng nhỏ. Tuy vậy, nếu ăn quá nhiều tiêu có thể bạn sẽ gặp phải một số các tác dụng không mong muốn, cụ thể có thể kể đến như:
- Rối loạn tiêu hoá: Bạn sẽ gặp phải một số các vấn đề liên quan tới dạ dày và hệ tiêu hoá chung nếu ăn quá nhiều hạt tiêu. Đồng thời, các vấn đề dạ dày có thể cũng khởi phát từ đây khiến cơ thể bị rối loạn tiêu hoá.
- Nóng rát dạ dày: Bán sẽ cảm thấy dạ dày có cảm giác rất nóng rát và khó chịu khi phải tiêu hoá một lượng hồ tiêu lớn.
- Vấn đề đường hô hấp: Hạt tiêu khi sử dụng nhiều còn có thể gây kích thích cho đường họng, gây hen và một số các vấn đề liên quan tới đường hô hấp khác.
- Khô da: Nhiều nghiên cứu đã chứng minh những người ăn hạt tiêu thường xuyên với liều lượng cao có làn da khô và dễ bong tróc.
- Ảnh hưởng phụ nữ mang thai: Hồ tiêu là thứ cần được tránh xa đối với phụ nữ mang thai bởi tính nóng sẵn có sẽ gây khó chịu trong người bà đồng thời cũng làm tăng cao nguy cơ sảy thai.
- Ảnh hưởng phụ nữ mới sinh con: Phụ nữ cho con bú ăn nhiều hạt tiêu có thể sẽ bị mất sữa hoặc mùi vị của sữa thay đổi khiến bé bú vào bị rối loạn tiêu hoá.
- Nóng trong người: Do có tính hàn cao nên hạt tiêu được khuyến khích hạn chế sử dụng bởi bạn có thể sẽ bị lên mụn, nhọt và nguy cơ bị bệnh trĩ cũng tăng cao hơn.
Cần lưu ý gì khi dùng hạt tiêu?
Hạt tiêu thường được sử dụng phổ biến với vai trò là một loại gia vị cho món ăn thêm hấp dẫn. Tuy nhiên, trong Đông y, các lương y còn tồn tại ở dạng thuốc uống hoặc dạng dầu thoa. Nếu sử dụng một lượng lớn tiêu đen, có thể vô tình phổi của bạn và nguy cơ tử vong tăng cao, đặc biệt là đối với trẻ em. Do đó, hãy lưu ý một số các điểm sau khi sử dụng hạt tiêu đen:
Đối với những người mắc chứng rối loạn chảy máu
Piperine có khả năng làm loãng máu hơn và kéo dài thời gian đông máu và có nhiều trong thành phần của hạt tiêu. Nếu dùng tiêu đen với liều lượng lớn hơn trong các bữa ăn có thể sẽ làm tăng nhanh nguy cơ chảy máu và thậm chí còn gây ra một số các biến chứng chảy máu trong khi thực hiện phẫu thuật. Do đó, hãy ngừng dùng tiêu đen với lượng lớn hơn lượng trong thực phẩm.
Xem thêm:
- Nấm linh chi – Một loại thảo dược thiên nhiên quý hiếm
- Quả nho và những công dụng tuyệt vời ít ai biết đến
Hạt tiêu đối với người bị đái tháo đường
Hạt tiêu có có thể gây ảnh hưởng lớn tới lượng đường có trong máu. Nếu sử dụng lượng lớn tiêu đen có thể sẽ gây khó khăn cho cơ thể trong quá trình kiểm soát lượng đường trong máu ở những bệnh nhân bị mắc bệnh đái tháo đường.
Hạt tiêu có khả năng tương tác thuốc
Tiêu đen có có thể tương tác với một số các loại thuốc chữa bệnh, cụ thể:
- Làm tăng Cyclosporine trong các loại thuốc ức chế miễn dịch.
- Giảm khả năng đào thải Lithium với loại thuốc điều trị rối loạn tâm thần, làm tăng Lithium trong cơ thể gây nên tác dụng phụ nghiêm trọng.
- Tiêu đen tương tác với thuốc điều trị đái tháo đường dẫn tới lượng đường trong máu giảm xuống quá thấp.
- Tiêu đen có thể gây cản trở tốc độ phân huỷ gan của một số loại thuốc, làm tăng nguy cơ bị tác dụng phụ của một số thuốc như Theophylline hoặc bufulalol,…
Những thông tin về hạt tiêu trên đây đã giúp bạn nắm được những tác dụng cũng như lưu ý khi muốn sử dụng. Bất cứ loại thực phẩm, gia vị nào cũng có hai mặt và sẽ gây hại cho sức khỏe nếu sử dụng với lượng lớn. Do đó, hãy sử dụng một cách vừa phải và đúng liều lượng thực phẩm để nâng cao giá trị lợi ích cho cơ thể nhé.
